‘Voor rouw moet je van je werkgever de tijd krijgen’

Rouwende werknemers ervaren de huidige regelingen voor rouwverlof vaak als onvoldoende, blijkt uit onderzoek van het CNV. De vakbond pleit voor een flexibel opneembaar rouwverlof van twee weken, waarbij geen vakantiedagen hoeven te worden ingeleverd.

Uit het onderzoek (uitgevoerd door Maurice de Hond onder een groep van 1100 werknemers) blijkt dat een op de tien werkenden die een dierbare heeft verloren, een burn-out krijgt door de combinatie rouw en werk. Ruim 20 procent krijgt te weinig steun van zijn werkgever om goed te kunnen functioneren. En een kwart kan langere tijd niet goed functioneren.

,,Rouw heeft een enorme impact op de werkvloer. Miljoenen werkenden krijgen ermee te maken. Maar er is nog weinig voor hen geregeld. We vragen werkgevers hun rouwende medewerkers goed te ondersteunen om langdurige uitval te voorkomen. Collega’s die zich ondersteund weten in zware periodes zijn loyaler en melden zich minder ziek’’, aldus CNV-voorzitter Piet Fortuin.

Cao-onderhandelingen

Het valt de CNV-voorzitter op dat rouwverwerking tijdens cao-onderhandelingen nooit een gespreksonderwerp is. ,,Het krijgt te weinig aandacht. Hoe dat komt? Veel werkgevers denken dat het stilzwijgend voorbijgaat, je hebt het er na een tijdje niet meer over. Met soms grote gevolgen, zeker bij de mensen die een partner of kind hebben verloren. De klap bij specifiek deze groep is enorm. Uit ons onderzoek blijkt dat 73 procent langere tijd niet goed kon functioneren en een derde meldde zich voor langere tijd ziek. Nog heftiger: 14 procent raakte zo in de knel dat ze hun baan kwijtraakten.’’

Tijdens nieuwe cao-onderhandelingen vraagt het CNV voortaan standaard aandacht voor rouwverwerking. ,,We helpen de werkgevers een handje. Zo hebben we een praktische gids over rouwverwerking op de werkvloer. Deze handreiking voor werkgevers biedt persoonlijke verhalen en veel praktische adviezen van rouwdeskundigen over wat je het beste kunt doen als een werknemer meldt dat een dierbare is overleden.’’

Op het bureau

Fortuin overhandigt de gids vandaag aan werkgeversvoorzitters Hans de Boer (VNO-NCW) en Jacco Vonhof (MKB-Nederland). ,,Elke werkgever moet dit document op zijn bureau hebben.’’ Als uit de cao-onderhandelingen blijkt dat er te weinig steun is voor flexibele rouwverwerking, zoals het invoeren van de twee weken speciaal verlof, dan richt het CNV zich op de politiek in Den Haag. ,,Dan proberen we dit wettelijk te regelen.’’

Fortuin benadrukt dat op rouw geen aan- en uitknop zit. Hij bedoelt dat iedereen het verlies van een partner, kind, ouder of andere dierbare ook meeneemt naar zijn werk. ,,Het verlies is er, en die rugzak neem je mee naar je werk. Of zoals een van onze leden het verwoordde: ‘Je kunt je verdriet niet bij binnenkomst aan de kapstok hangen en weer meenemen als je naar huis gaat.’ Hoe belangrijk is het dan dat er een veilige werkvloer is, waar begrip en kennis over rouw aanwezig is.’’

De vakbondsman is geschrokken van de uitkomsten van het onderzoek. ,,We hebben aan de ene kant mooie verhalen gehoord van werknemers die veel begrip en steun hebben ervaren van hun werkgever en collega’s. Dat helpt enorm om weer op een goede manier terug aan de slag te gaan. Maar helaas gaat het ook nog vaak fout. Verdriet om het verlies van een dierbare wordt toch vooral als een privézaak gezien, waar op het werk weinig ruimte en aandacht voor is. Met nogal eens als gevolg dat werknemers uiteindelijk langdurig uitvallen.’’

Rouw op de werkvloer verdient dus meer aandacht, vindt het CNV. Dan gaat het niet alleen om hoeveel dagen rouwverlof iemand zou moeten krijgen. Bij veel bedrijven is het zo dat een werknemer de periode tussen overlijden en uitvaart als rouwverlof kan opnemen. ,,Het gaat vooral om luisteren. En een antwoord vinden op de vraag: wat heeft iemand nodig om uiteindelijk weer op een goede manier aan het werk te komen en te blijven. Dat is voor iedereen anders, het is echt maatwerk.’’

Praktische tips

Om werkgevers daarbij te helpen, heeft de vakbond dus een gids geschreven vol praktische tips. ,,Het document is bedoeld voor werkgevers, leidinggevenden, hr-medewerkers en collega’s. Want iedereen krijgt op de werkvloer te maken met een rouwende collega. De handreiking is tot stand gekomen in samenwerking met Manu Keirse, klinisch psycholoog en rouwspecialist.’’

Tips als ‘bezoek de werknemer thuis in de dagen voordat hij weer aan het werk gaat’ of ‘vraag tijdens dat eerste bezoek niet wanneer de werknemer weer aan het werk gaat’, lijken voor de hand te liggen. Volgens Fortuin is dat lang niet altijd zo. ,,We horen regelmatig van onze leden dat er geen draaiboek of protocol bestaat en dat wordt verwacht dat ze na een week weer aan de slag gaan. Voor sommigen biedt het werk houvast, maar anderen kunnen het na zo’n korte tijd nog helemaal niet aan.’’

Chiara Timmer (43) verloor in 2017 haar vader nadat hij een jaar eerder in een verzorgingshuis was opgenomen. ,,Mijn vader had vasculaire dementie. Ik kreeg niet alleen na zijn overlijden, maar ook tijdens zijn ziekte alle ruimte van mijn werkgever om hem bij te staan. Ik werk als hr-medewerker bij een groot bedrijf en kon in die tijd altijd mijn verhaal kwijt. De opvang was erg goed geregeld.’’ Gelukkig maar, want een half jaar na het overlijden van haar vader Gert  bleek dat hij in het zorgcomplex woonde waar de insulinemoordenaar actief was geweest.

Opgegraven

,,Om te onderzoeken of mijn vader ook slachtoffer was van deze man, is hij opgegraven. Vijf dagen later was zijn herbegrafenis. Wij kwamen als naaste familie in een rollercoaster terecht die 2 jaar heeft geduurd. Uiteindelijk was er geen hard bewijs. Ik ben bij elke rechtszitting geweest, in de hoop dat de verdachte toch iets zou loslaten en hij mijn vraag zou beantwoorden: ‘wat is er precies met mijn vader gebeurd?’ Dat is helaas niet gebeurd. Ik zal het dan ook nooit weten en dat is zo ontzettend moeilijk. Dat ik op mijn werk zoveel steun heb gehad van mijn directe collega’s en leidinggevende heeft mij ontzettend goed gedaan. Ik had het ook heel hard nodig.’’

Ook Renate Meppelink (48) uit Zwolle is te spreken over haar werkgever en benadrukt het belang van een goede opvang op de werkvloer. Renate verloor in 2005 haar 10-jarige dochter Tessa aan een scheur in haar buikslagader. ,,Binnen 24 uur was het gebeurd. In één keer was ik mijn meisje kwijt. Heel je wereld staat op z’n kop.’’

De Zwolse werkte als horecamedewerker in een wijkcentrum in haar woonplaats en besloot ondanks het diepe verdriet redelijk snel weer terug te keren. ,,Ik kan niet stilzitten, wilde ook terug naar een vast ritme. Die structuur vond ik vooral op mijn werkplek. Het was een warm bad, horecamensen zijn vaak sociale mensen. Elke woensdag had ik ook een afspraak met iemand van het bestuur om over Tessa te praten, dat was voor mij een fijne uitlaatklep. Toch merkte ik jaren later dat ik haar verlies niet goed had verwerkt door zo snel weer aan de slag te gaan. Dat wil ik iedereen die een dierbare verliest ook meegeven; neem de tijd voor rouw. En praat erover met je werkgever. Voor sommigen is rouw op de werkvloer een taboe, maar het overkomt zo’n beetje iedereen. Dan moet je ook goede afspraken kunnen maken.’’

Bron: AD, Sanne Schelfaut